Anonim Şirketin Kuruluşu Kurucu Kavramı ve Kuruculara Sağlanabilecek Menfaatler – 2/2
Anonim Şirketin Kuruluşu
1. Kurucular
A. Kurucu Kavramı ve Kuruculara Sağlanabilecek Menfaatler – 2/2
Kanunda kurucuların ve ortakların niteliklerine ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Esas sözleşmeye bu yönde bir hüküm konularak, ancak belirli niteliklere sahip kişilerin ortak olabileceği kabul edilebilir mi? Anonim şirketlere ilişkin hükümler emredici olup, ancak kanunda açıkça izin verilen hallerde aksi yönde düzenleme yapılabilir ( TK.340 ).
Aksi düzenleme yapmaya izin verilen hallerden birisi de, bağlam olarak isimlendirilen, esas sözleşmede payların devrinin sınırlandırılabileceğine ilişkin hükümlerdir. Pay sahiplerinin belirli niteliklere sahip olması zorunluluğu da, ancak bağlam olarak esas sözleşmede kabul edilebilir. Fakat, payların sadece belirli niteliklere sahip kişilere devredilebileceğine ilişkin esas sözleşme hükümlerine, belirli şartların varlığı halinde izin verildiği gözden kaçırılmamalıdır ( TK.492,493 ). Bu şartlara uygun olmak kaydı ile, anonim şirkette pay sahibi olabilecek kişilerin özelliklerine de esas sözleşmede yer verilebilir.
TK.352 kuruluştan doğan sorumluluğun dolanılmasını önlemek için getirilen tedbir mahiyetindeki bir hükümdür. Pay taahhütlerinin şirketin ticaret siciline tescilinden, yani tüzel kişilik kazanmasından önce devri, sözleşmenin tarafları arasında geçerli olmakla birlikte, şirkete karşı geçersizdir.
Kuruluştan kaynaklanan sorumluluğun yanısıra kuruluşta emeği geçenlere bir takım menfaatlerin sağlanmasına da kanun koyucu izin vermiştir ( TK.348 ). Ancak bu imkan, malvarlığının korunması düşüncesi ile bir takım sınırlamalara tabi tutulmuştur. Kuruculara para veya bedelsiz pay senedi vermek gibi sermayenin azalmasına, iadesine sebep olabilecek menfaatler taşınması yasaktır. Bu yöndeki esas sözleşme hükümlerinin yaptırımı ise geçersizliktir. Ancak dikkat edilmesi gereken husus, yasağın sadece kurucular bakımından geçerli olduğudur. Kurucular dışında kalan ve şirketin kurulmasında hizmetleri grülen kişilere verilmesi gereken ücret, ödenek veya ödülün tutuarının esas sözleşmede öngörülmesi zorunlu tutulmuştur ( TK.339/II-e ). Kuruculara sağlanabilecek menfaat ise, kurucu intifa senetleri bağlamında, ileride elde edilebilecek karlardan pay vermek olabilir. Kuruculara bu ömdenin yapabilmesi için ise, öncelikli olarak kanuni yedek akçenin ve pay sahipleri için %5 kar payının ayrılması gerekir. Geriye kalan tutarın ise en fazla %10 ‘u kuruculara ödenebilir. Kuruculara bu tutarın ödenmesi, genel kurulun kar dağıtılmasına karar vermesine bağlı değildir.
Kaynak : Şirket Hukuku ( S. 356 – 357 )
Anonim Şirketin Kuruluşu Kurucu Kavramı ve Kuruculara Sağlanabilecek Menfaatler – 2/1
Kuruculara Sağlanabilecek Menfaatler ve Anonim Şirketin Kuruluşu Kurucu Kavramı – 2/1
