Şirketin Fonksiyonları Anonim ve Türleri – 2/2
Anonim Şirketin Fonksiyonları ve Türleri
Anonim şirketlerin bir diğer önemli fonksiyonu da, diğer bir şirkete iştirak ederek oluşturulan yapılanmalara izin vermesidir. Bir şirketin başka bir şirketin hisse senetlerine sahip olması, yavru şirket ve hakim şirket yapılanmaları, ticaret hayatının önemli ihtiyaçları olarak karşımıza çıkmakta, anonim şirket bu iştiraklere uygun yapısı sebebiyle de tercih edilen şirket türleri arasında yer almaktadır.
Çeşitli yasal düzenlemelerde hükme bağlanmış olan ve uygulamada karşımıza çıkan anonim şirket yapılanmalarını, değişik özelliklerini ön plana çıkararak farklı şekillerde gruplandırmak mümkündür. Bu hususta ilk akla gelen, ortak sayısı ve aralarındaki ilişki dikkate alınarak yapılan ayrımdır;
* Tek kişilik anonim şirket,
* Aile anonim şirketi
* Diğer anonim şirketler
Bu ayrım bakımından TK ‘da ortak sayının bire düşmesi ya da bir ortak ile şirketin kurulması bakımından getirilen özel bazı hükümler dikkat çekmektedir. Bunlardan bir kısmı kamuyu aydınlatma amacı taşımakta, bir kısmı ise anonim şirketin işleyişini tek ortaklı olma durumuna uygun hale getirme maksadı gütmektedir.
Aile anonim şirketi ile diğer anonim şirketlere uygulanacak hükümler bakımından ise bir farklılık bulunmamaktadır.
Halka açık olup olmadıkları dikkate alınarak gruplandırma yapıldığında;
* Halka açık anonim şirketler ( SerPK.3/g).
* Halka kapalı anoni şirketler, ayrımı karşımıza çıkmaktadır.
Halka açık anonim şirketler de kendi içinde üç gruba ayrılabilir:
* Hisse senetlerini halka arzetmek suretiyle halka açılan anonim şirketler,
* Hisse senetleri borsada işlem gören anonim şirketler ( SerPK.11/III ).
* Ortak sayısı 250’yi aştığı için halka açık sayılan anonim şirketler ( SerPK. 11/I ).
Bu ayrım bakımından önem taşıyan husus, halka açık anonim şirketlerin öncelikli olarak sermaye piyasası mevzuatına tabi olmalarıdır.
Benimsedikleri Sermaye
Benimsedikleri sermaye sistemleri dikkate alınarak yapılan gruplandırma;
* Esas sermayeli anonim şirketler,
* Kayıtlı sermaye sistemini benimseyen anonim şirketler.
Kayıtlı sermaye sistemini benimseyen anonim şirketler de kendi içlerinde ikiye ayrılabilirler;
* Kayıtlı sermaye sistemini benimseyen halka açık anonim şirketler ( SerPK.12 ). Bu şirketlere öncelikli olarak SerPK hükümleri uygulanır.
*Kayıtlı sermaye sistemini benimseyen halka kapalı anonim şirketler ( TK.332 ). Bu şirketlere ise TK hükümleri uygulanır.
Öncelikli olarak hangi kanun hükümlerinin uygulanacağı dikkate alınarak yapılan gruplandırma;
* Özel Kanunlara tabi anonim şirketler; Örneğin, bankalar, katılım bankası, sigorta şirketleri vb. Bu şirketlere öncelikli olarak özel kanun hükümleri, burada hüküm bulunamaması durumunda TK ‘nın anonim şirketlere ilişkin hükümleri uygulanacaktır ( TK.330 )
* TK ‘ya tabi anonim şirketler
Kaynak : Ticaret Kanunu ( S. 339 – 341 )
