Emredici Hüküm ilkesi / Anonim Şirketlere Hakim Olan İlkeler – 3/3
Emredici Hüküm ilkesi
Anonim Şirketlere Hakim Olan İlkeler
F. Emredici Hükümler ilkesi – 3/3
Bazı kurum ve kuruluşların şirketlere istedikleri esas sözleşme hükümlerini dayatmaları yolunu kapattığı, bu yararın da;
Ülkemiz açısından küçümsenmeyecek derecede önem taşıdığı ve hukukun üstünlüğü ilkesinin sağlanmasında etkin bir rol oynayacağı; esas sözleşme hükümlerinin geçerliliğine ilişkin davaların sayısını azaltmak gibi bir yararı da beraberinde getirdiği dikkate alınması gereken noktalardan sadece bir kaçıdır.
Anonim şirketler hukukunda bireysel pay sahipliği hakları ile azlık hakları öğretisinin bugün gittikçe etkisini kaybeden sözleşme özgürlüğü ilkesini sınırlandrıdığından şüphe edilemez. Diğer yandan bu hüküm dolaylı bir şekilde bir mutlak pay sahipliği ve azlık hakkı da yaratmaktadır.
Her iki hakkın da anılan haklardaki dava listesini zenginleştirdiği şüphesizdir. Ayrıca, kanunda emredici nitelik taşımayan bir çok hüküm bulunduğu gerçeğinin de hükmün bir örnek esas sözleşmeler yaratacağı eleştirisinin haklılık temellerini sorgulanabilir hale getirdiği de muhakkaktır.
Ticaret Kanunu madde 340 metni çok katı bir ifade içermekle birlikte, gerekçede yer alan açıklamalar hem tartışmaları alevlendirecek hem maddenin katı uygulanmasına engel olacak niteliktedir.
Şöyle ki; “340 ‘ıncı madde, bu Kanunun herhangi bir hükmünden açıkça anlaşılmasa bile, esas sözleşme ile, yönetim kurulu üyeleri başta olmak üzere yöneticiler, denetçiler, işlem denetçileri ve benzeri kişiler için; yaş, ek mesleki nitelikler ve kişisel şartlar konulmasına; komisyonlar ve kurallar oluşturulmasına; şeref başkanlıkları ve danışma konseyleri ihdas olunmasına, kurumsal yönetim ilkelerinin uygulanmasına engel değildir.
Çünkü, her anonim şirket, yöneticilerinde kanunda öngörülenlere ek olarak nitelikler aramak, yaş sınırları komak ve danışma kurulları kurmak hakkında sahiptir.
Hükümdeki “ kanunda açıkça izin vermişse “ ibaresi, maddenin lafzından “ sapabilme “ imkanının açıkça anlaşılmadığı durumlarda, amaca uygun düşen, metodoloji öğretisine aykırı olmayan, tatmin edici gerekçelere dayanan, sonuçları adil olan ve menfaatler dengesini gözeten bir yorum; “sapabilme”nin haklılık kazandığı varsayımları da kapsamaktadır. Kanunun somut olay hakkında sustuğu hallerde kanuni boşluğun doldurulmasına ilişkin metodoloji kurallar uygulanır.
Emredici Hüküm ilkesi
Kaynak : Şirket Hukuku ( S. 351 )
Anonim Şirketlere Hakim Olan İlkeler – Emredici Hükümler ilkesi / 3-2
Anonim Şirketlere Hakim Olan İlkeler – Emredici Hükümler ilkesi / 3-2
