Eşit işlem ilkesi / Anonim Şirketlere Hakim Olan ilkeler
Eşit işlem ilkesi Anonim Şirketlere Hakim Olan ilkeler
- Eşit İşlem İlkesi
Pay sahipleri eşit şartlarda eşit işleme tabi tutulurlar ( TK.357 ). Bu ilke anonim şirkete hakim iki temel ilkeden birisidir. eTK ‘nın yürürlükte olduğu dönemde de bu ilkenin varlığı tartışmasız kabul edilmekle birlikte, TK bu ilkeyi özel olarak hükme bağlayarak bir yenilik getirmiştir.
Bu ilkenin düzenlenmesi bakımından dikkat çeken ve uygulanması sırasında öenm taşıyacak olan konu, eşit işlem ilkesinin eşit şartlarda bulunanlar arasında uygulanacak olmasıdır. Bu sebepledir ki, anonim şirketlerde imtiyazlara ilişkin düzenlemeler bu ilke çerçevesinde değerlendirilmek zorundadır.
Eşit işlem ilkesi, gerek yönetim kurulu, gerek genel kurul kararlarında ve bu kararların uygulanmasında gündeme gelir. İlkeye aykırılığın yaptırımı, ilgili kararın türüne göre farklılık taşır.
Eşit işlem ilkesi
TK ‘da özel olarak düzenlenen yönetim kurulu kararlarının batıl olduğu hallerden ilki eşit işlem ilkesine aykırılıktır. Bu yaptırım uygulamada ve doktrinde büyük tartışmaları ve sakıncaları ortaya çıkaracaktır. Özellikle batıl karara karşı herhangi bir süreye tabi olmaksızın her zaman ve herkes tarafından tespit davası açılabilecek olması dikkate alındığında, eşit işlem ilkesine her aykırılığın butlan yaptırımına tabi tutulmasının sakıncaları daha net bir şekilde görülebilir.
Yönetim kurulu kararları ile ilgili düzenlemenin aksine, genel kurul kararlarının batıl olduğu haller arasında eşit işlem ilkesine aykırılık sayılmamıştır. Bu tür kararların anonim şirketin temel yapısını bozan işlemler arasında sayılması ve butlan yaptırımına tabi tutulması mümkün iken, kanuna aykırılık sebebiyle iptal yaptırımına tabi olduğundan sözetmek de mümkündür ( TK.445,447 ). Bu iki görüş arasında da neticeleri bakımından önemli farklılıklar ortaya çıkacaktır. TK.357 ‘nin gerekçesinde, eşit işlem ilkesine aykırılığın hukuki sonucunun, somut olayın şartlarına bağlı olmak kaydı ile iptal edilebilirlik olduğu, ancak bunun tek sonuç da olmadığı belirtilmiştir. Pay sahiplerinin eşit işlem ilkesinden verecekleri oylar ile ve somut olaya özgü olmak kaydı ile vazgeçebilecekleri, ancak ilkenin bölümü ile kaldırılmasının mümkün olmadığı ve bazı durumlarda da mutlak olduğu ifade edilmiştir.
Kaynak : Şirket Hukuku ( S. 342 – 344 )
