Zamanı ve Yeri Sermaye Borcunu Ödeme – 4/3
Zamanı ve Yeri Sermaye Borcunu Ödeme
Nakdi sermaye borcunun yatırıldığı bankanın asli görevi, söz konusu tutarları şirket tüzel kişilik kazanıncaya kadar muhafaza ve tüzel kişiliğin iktisabından sonra şirketin kullanımına sunmaktadır.
Banka ödeme yapmak için, şirketin tüzel kişilik kazandığını bildirin bir sicil müdürlüğü yazısının ( TK.345/1 ) ve ödeme talep edenlerin şirket yetkilisi olduklarını gösteren bir belgenin sunulmasını ister.
Bunun yanı sıra banka, ticaret sicil müdürüne hitaben bir yazı düzenleyerek, hesaba ödenen tutarı da bildirir ( TK.345/1).
Bu mektupta bankanın, şirket esas sözleşmesi ve kanun hükümlerini birlikte değerlendirerek, ödenmesi gereken asgari tutarın ödenip ödenmediğine ilişkin bir hesaplama yapıp yapmayacağı hususunda tereddüt yaşanabilir.
Ancak, bu soruya olumsuz yanıt vermek gerekir.
Uygulamada banka, hesapta bulunan toplam para miktarını bildirmekle yetinecek, en fazla bu tutarın kimler tarafından ne ölçüde yatırıldığı bilgini verecektir.
Zamanı ve Yeri Sermaye Borcunu Ödeme
Ödenen tutarın asgari miktarı aşıp aşmadığı değerlendirilmesini ise, ticaret sicil müdürü, esas sözleşme, kanun hükümleri ve halka arz edilecek olan payların mevcut olup olmadığını dikkate alarak yapar.
Kuruluş işlemlerinin tamamlanarak ticaret siciline tescil işleminin gerçekleştirilmesi için kuruculara, esas sözleşmedeki imzaların noter tarafından onaylanmasından itibaren üç ay tanınmıştır.
Ancak bu sürenin dolması, hazırlanan esas sözleşmenin geçersizliği, söz konusu şirketin artık kurulamaması anlamına gelmez.
Bu süre dolduktan sonra da, ticaret siciline tescil payını doğrudan ya da dolaylı yollardan iktisap etmesi ve dolayısıyla sermayenin tamamen iadesi yasaklanmıştır.
Örneğin, TK.338/111 hükmünde “ Şirket tek pay sahibi olacak şekilde kendi paylarını iktisap edemez; ettiremez” ifadesi kullanıldığı için, (X) anonim şirketine ait payların tamamına sahip olan (Y) anonim şirketi, (X) anonim şirketine ait payların tamamını tek pay sahibi olacak şekilde iktisap edemez.
Yasağın yaptırımı konusunda açık bir ifade olmamakla birlikte, TK.338/111 ifadesi hükmün emredici olduğuna işaret etmektedir.
Dolayısıyla, geçersizlik yaptırımının uygulanması amaca uygun düşmektedir.
Pay sahibi sayısının bire düşmesi durumunda kimlerin yönetim kuruluna bildirim yapacağı kanunda açıklanmamıştır.
Bu duruma sebep olan işlem tarihinden itibaren sürenin başlayacağı belirtilerek dolaylı bir düzenleme getirilmiştir.
Kaynak : Ticaret Kanunu ( S. 335 – 336 )
